Policjanci w służbie historii Sandra Dudek - Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja II -

Policjanci w służbie historii Konkurs dla uczniów „klas mundurowych”

Nawigacja

Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja II

Renata Bielecka


Nazwa szkoły
Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego

Dane zespołu

Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Renata Bielecka

Pierwszy uczeń

Uczeń 1 – imię i nazwisko
Sandra Dudek

Drugi uczeń

Uczeń 2 – imię i nazwisko
Natalia Kamińska

Trzeci uczeń

Uczeń 3 – imię i nazwisko
Natalia Winiarska

Miejsce pamięci

Nazwa miejsca
Opactwo Cystersów w Wąchocku
Lokalizacja
Krypta z prochami mjr. Jana Piwnika "Ponurego" i Panteon Podziemnego Państwa Polskiego
Grób mjr. Jana Piwnika "Ponurego" oraz tablice w Panteonie Podziemnego Państwa.
Więcej
Dokładny opis miejsca

Miejsc upamiętniających naszego bohatera jest bardzo dużo w kraju i zagranicą. W podjęciu trudnej decyzji wyboru jednego z nich pomogła nam wycieczka Śladami „Ponurego”.
Rozpoczęłyśmy ją w Janowicach, później Góry Świętokrzyskie, Wykus i na koniec Wąchock- klasztor Cystersów.
W rodzinnym domu w Janowicach k. Ostrowca Świętokrzyskiego jeszcze do 2015 r. istniała Izba Pamięci- „Kwatera mjr. Ponurego”, którą serdecznie opiekowała się starsza pani. Teraz dom jest niedostępny dla zwiedzających, zamknięta została również Szkoła Podstawowa im. Jana Piwnika w Janowicach, a budynek popada w ruinę.
Dotarcie na Wykus sprawiło nam ogromną trudność, leśny trakt ze wsi Rataje na miejsce dawnych obozów powstańców oraz partyzantów był nieprzejezdny i ok. 2km odcinek musiałyśmy przejść pieszo. Na wykusowej polanie stoi Kapliczka, na której umieszczono 123 pseudonimy poległych podczas wojny żołnierzy. Kapliczka otoczona jest murem, na którym obecnie umieszczonych jest już kilkaset tabliczek z nazwiskami zmarłych żołnierzy zgrupowań „Ponurego” i ,,Nurta'' i osób związanych z historią.Odnalazłyśmy tabliczkę Cezarego Chlebowskiego autora książki „Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie”- z której korzystałyśmy przy opisywaniu postaci naszego bohatera. To miejsce upamiętnia tak wielu …
Nasza wizyta w Opactwie Cystersów w Wąchocku upewniła nas, że to miejsce jest naszym zdaniem najlepiej upamiętniającym i rozsławiającym mjr. Jana Piwnika „Ponurego”.
Gdy przekroczyłyśmy bramę klasztoru Cystersów w Wąchocku od razu zwróciłyśmy uwagę na ogromny srebrny krzyż Virtuti Militari stojący po lewej stronie placu, przed Panteonem Pamięci Podziemnego Państwa. Na murze klasztornym umieszczono Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i tablice słynnych dowódców AK, w tym tablicę upamiętniająca mjr. Jana Piwnika „Ponurego” ufundowaną przez społeczeństwo w 46 rocznicę śmierci pod Jewłaszami. Tym Panteonem „dowodzi” pięciu głównych komendantów Armii Podziemnego Państwa. Druga z lewej to tablica generała dywizji Stefana Roweckiego „Grota”, który wręczył Janowi Piwnikowi Order Virtuti Militari 5 klasy za brawurową akcję odbicia cichociemnych z pińskiego więzienia, właśnie taki jaki stoi tuż obok .Przejmujący napis tuż przy kościele o treści:
”Nas nie będzie lecz Ty nie zaginiesz,
pieśń Cię weźmie legenda przechowa,
wichrem chwały w historię popłyniesz Armio Krajowa”
dopełnia wrażenia, że to miejsce właśnie jest gwarancją wiecznego upamiętnienia naszego bohatera.
Opactwo zostało ufundowane w 1179 roku przez biskupa krakowskiego Gedeona jako filia opactwa Morimond we Francji. Klasztor Cystersów jest jednym z najstarszych zabytków sakralnych Polsce. W ciągu wieków opactwo kilkakrotnie musiało opierać się atakom wroga, ale jest jednym z najlepiej zachowanych zabytków średniowiecza. Dlatego właśnie tutaj kręcone są niektóre sceny serialu „Korona królów” w reżyserii W. Pacyny i J. Sołtysiaka.
Surowa reguła zakonu cystersów wciela w życie zasady św. Benedykta "Ora et labora", czyli "Módl się i pracuj". Dzięki gospodarczo-przemysłowej działalności mnichów Wąchock stał się ważnym i bogatym ośrodkiem nad rzeką Kamienną, z własnymi hutami, co dało początek staropolskiemu zagłębiu hutniczemu. Cystersi zawsze wspierali zrywy niepodległościowe Polaków. Zakłady cysterskie z Wąchocka zaopatrywały w broń białą i palną, kule armatnie, a nawet odlane lekkie armaty oddziały powstańców insurekcji kościuszkowskiej i wojska Księstwa Warszawskiego. W wyniku takich działań Opactwo w 1818 roku uległo kasacji. Dopiero po wojnie w 1951 roku Cystersi powrócili do Wąchocka.
W 1969r. rodzice Jana Piwnika rozpoczęli starania o sprowadzenie jego prochów do Polski. Władza komunistyczna skutecznie udaremniała kolejne próby realizację tego zadania, dopiero w 1987r, zaakceptowano decyzję o ekshumacji majora i pochowanie go w ukochanych Górach Świętokrzyskich. Miejsce ostatecznego pochówku nie było jednak ustalone. Rodzina rozważała grób rodzinny, koledzy z oddziału proponowali Wykus. Sytuacja polityczna w kraju nie była stabilna, nie było jeszcze wolnej Polski, jeszcze nie skończył się komunizm, żołnierze AK byli szykanowani i inwigilowani. Koledzy z oddziału przypominali o wydarzeniach związanych z budową kapliczki na Wykusie i udaremnionej przez bezpiekę próbie zamontowania na jej dachu krzyża.
Nad głównym wejściem do wąchockiego opactwa znajdują się łacińskie słowa:
Tute si recte-co oznacza mniej więcej: Jeśli jesteś prawy tu jesteś bezpieczny.
Charyzma i prawość legendarnego nigdy nie podlegała dyskusji. Nic więc dziwnego, że to Klasztor Cystersów wybrany został na godne i bezpieczne miejsce wiecznego spoczynku Komendanta Gór Świętokrzyskich.
17 września 1987 roku do Opactwa sprowadzono ekshumowane szczątki Majora. Powtórny pogrzeb zaplanowano na niedzielę poprzedzającą 44 rocznicę śmierci bohatera. 12 czerwca 1988 roku, w trzecim, ostatnim dniu uroczystości pogrzebowych, zamurowano urnę z prochami Jana Piwnikaw krypcie przyklasztornego kościoła i przykryto kamienną tablicąz bordowego piaskowca o treści:
MJR JAN PIWNIK
„PONURY”
1912-1944
Niezłomny Żołnierz Armii Krajowej
Siły Zbrojnej
Podziemnego Państwa.
Na szczycie tablicy umieszczony jest wykuty z białego piaskowca orzeł.
Przed Kryptą zawsze palą się znicze i leżą wiązanki kwiatów. Po lewej stronie krypty ustawiony jest baner informacyjny o kapliczce Matki Boskiej Bolesnej na Wykusie.
W1991r.w klasztorze utworzono Muzeum Walk o Niepodległość Polski, w którym można między innymi poznać historię walk oddziału „Ponurego”. Klasztor Cystersów był w niewygodnych czasach i jest nadal miejscem spotkań kombatantów AK.
Cystersi otaczają troskliwą opieką pamięć o Janie Piwniku i sławią Jego postać. Tu właśnie 26 maja 1996r. Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej przejął od Zarządu Środowiska „Ponury”-„Nurt”- pałeczkę w sztafecie pokoleń. Harcerze ZHR zobowiązali do kontynuowania spuścizny żołnierzy AK i pielęgnowania pamięci o niezłomnych partyzantach świętokrzyskich.
Na terenie Klasztoru Cystersów 11.01. 2002r. zostało podpisane porozumienie między Komendą Wojewódzką Policji Świętokrzyskiej, a Środowiskiem Żołnierzy Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”-„Nurt” dotyczące nadawania honorowej odznaki im. mjr. Jana Piwnika „Ponurego” tym policjantom, którzy wykazali się odwagą , poświęceniem i zaangażowaniem w wykonywaniu swoich obowiązków na rzecz bezpieczeństwa obywateli.
Tak więc Opactwo Cystersów w Wąchocku jest wyjątkowym miejscem, żywej pamięci o Janie Piwniku „Ponurym”.
Uroczystości:
Dwudniowe uroczystości organizowane corocznie w pierwszą sobotę i niedzielę przypadającą po 15 czerwca. W sobotę na Wykusie, w niedzielę w Wąchocku z uroczystą mszą świętą w Opactwie Cystersów.
Zwiedzanie:
• Panteon Pamięci Podziemnego Państwa i Kościół z kryptą mjr. Jana Piwnika bez przewodnika bezpłatnie w godzinach 7.30 – 19.00.
• Panteon, Kościół z kryptą Jana Piwnika „Ponurego”, Klasztor i Muzeum z przewodnikiem od 9.00 do 19.00 – grupy tworzone o pełnych godzinach. Koszt biletów: 4 zł ulgowy, 6 zł normalny.

Zdjęcia

Żywa lekcja historii

Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii

Żywa lekcja historii.
Temat: Jan Piwnik „Ponury”-LAUS TIBI- Chwała Tobie
Adresaci- uczniowie ostatnich klas szkoły podstawowej.
Uczestnicy – klasa III b (30 uczniów) oddziały gimnazjalnego w PSP im. J. Piłsudskiego w Iłży
Cele lekcji :

- przybliżenie młodzieży historii służby mundurowej (policyjnej i wojskowej) legendy naszego regionu – charyzmatycznego „Ponurego” i jego ogromnych zasług dla Polski
- znaczenia słów „Laus tibi”, znajdujących się na Odznace Zasługi im. mjr. Jana Piwnika „Ponurego”
-kształtowanie postawy patriotycznej młodego pokolenia
-ćwiczenie musztry
-zajęcia strzeleckie
-promocja naszej szkoły
- zachęcanie pełnienia służb mundurowych
Metody:
-drama- odgrywanie roli Jana Piwnika
-wykład, pogadanka z wykorzystaniem technik komputerowych
-praca z grupach przy rozwiązywaniu krzyżówek
-ćwiczenia praktyczne z musztry
-zajęcia strzeleckie

Materiały edukacyjne:
Prezentacja multimedialna „Kim jestem?”
Krzyżówki sprawdzające zdobytą wiedzę.
Etapy lekcji
1. Spotkanie z bohaterem- uczeń podobny do Jana Piwnika w mundurze WP.
2. Konkurs Kim jestem? – z wyświetlaniem prezentacji.
3. Rozwiązywanie krzyżówek.
4. Nagradzanie zwycięzców.
5. Formowanie oddziału i musztra
6. Zajęcia strzeleckie na strzelnicach szkolnych


Sprawozdanie z przeprowadzonej lekcji:
W dniu 26.04.2018r. w Liceum Ogólnokształcącym im. Bohaterów Ziemi Iłżeckiej przeprowadziliśmy żywą lekcję historii,. Pierwsza część lekcji odbywała się w sali lekcyjnej. Na lekcję przybył Jan Piwnik „Ponury”, w którego wcielił się nasz kolega Patryk Środa. Gość honorowy ubrany w wypożyczony ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Iłży mundur opowiadał o sobie, a zadaniem „gimnazjalistów” było odgadnięcie imienia, nazwiska i pseudonimu zaproszonego gościa i rozwiązanie krzyżówki. Podpowiedzią była przygotowana przez nas prezentacja multimedialna „Kim jestem?”, w której nie pojawiają się dane osobowe gościa honorowego. Gimnazjaliści po odgadnięciu postaci sprawdzili swoją wiedzę na temat życiorysu Jana Piwnika. Uczniowie gimnazjalnych oddziałów bardzo chętnie wzięli udział w rozwiązywaniu krzyżówki, której hasłem końcowym było –„JAN PIWNIK PATRON POLICJI ŚWIĘTOKRZYSKIEJ”.
Uczestnicy lekcji byli zaskoczeni tym, że legendarny partyzant kielecczyzny był do wybuchu wojny wzorowym, zasłużonym funkcjonariuszem Policji Państwowej.
Niewielu wiedziało, że patronuje Policji Świętokrzyskiej. Najszybszy w rozwiązywaniu krzyżówki dwuosobowy zespół otrzymał nagrody książkowe.
Pogadanka na temat Odznaki Zasługi im. mjr. Jana Piwnika „Ponurego” wyjaśniła znaczenie słów „Laus tibi” – chwała tobie. Uczniowie podsumowali, że te słowa pasują do postawy samego Jana Piwnika „Ponurego”.

Po zakończeniu dyskusji z uczniami Komendant sformułował oddział i przeprowadził musztrę na placu szkoły. Podkomendni wykonywali rozkazy swojego dowódcy.
Potem dwójkami przemaszerowali na dwie szkolne strzelnice: otwartą i pneumatyczną. Tam ochotnicy po wstępnym przeszkoleniu, pod opieką instruktorów mogli sprawdzić swoje umiejętności strzeleckie. Dla wszystkich była to nie tylko ciekawa lekcja historii, ale też niesamowita przygoda.
Niektórzy uczestnicy zafascynowani takimi zajęciami oznajmili, że chcą w przyszłości pracować w służbach mundurowych, a od września kontynuować naukę w naszej szkole.

Dokumentacja przeprowadzonej lekcji:
-Zdjęcia
-Strona szkoły www.ckuchwalowice.pl
-Artykuł w dzienniku Echo Dnia- Radom w dniu 05.05.2018r
-Artykuł w tygodniku Gazeta Starachowicka w dniu 07.05.2018r.

Zdjęcia
Pliki
Plik 1 Plik 2 Plik 3 Plik 4 Plik 5
Plik ZIP lub RAR
-

Sylwetka policjanta

Imię i nazwisko policjanta
Jan Piwnik "Ponury"
Lata życia
1912-1944
Opis postaci

Sandra należy do Związku Harcerstwa Polskiego. W zeszłym roku uczestniczyła w IX Wędrowniczym Rajdzie Nocnym –„Śladami Ponurego”, organizowanym przez Hufiec Radom -Miasto. W trzydniowej wędrówce po Górach Świętokrzyskich poznała historię Komendanta i odwiedziła miejsca związane z działalnością jego partyzanckiego oddziału.
Jan Piwnik „Ponury” od 1991r. patronuje Świętokrzyskiej Policji.
W tym roku w czerwcu mija 30 lat od ponownego pogrzebu legendarnego dowódcy oddziałów partyzanckich kielecczyzny w Klasztorze Cystersów w Wąchocku.
To zainspirowało naszą grupę do wybrania Jana Piwnika jako najlepszego kandydata do konkursu ”Policjanci w służbie historii” . Opisanie postaci tak wielkiego duchem człowieka jest trudne, a ze względu na charakter konkursu wybierzemy te etapy życia, które potwierdzają naszą tezę.
Jan Piwnik urodził się 31 sierpnia 1912r. w Janowicach koło Ostrowca Świętokrzyskiego. Rodzice utrzymywali się z gospodarstwa. Janek w 1923r. ukończył szkołę powszechną w rodzimej miejscowości i złożył podanie o przyjęcie do Męskiego Gimnazjum im. Joachima Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim. Zdał egzaminy wstępne, ale do szkoły go nie przyjęto. Nie zraziło to naszego bohatera. Już wtedy wykazał się niezłomnością i konsekwencją w realizacji wytyczonych celów. Do szkoły dostał się dopiero za rok jako ekstern. 15 kilometrową drogę do szkoły musiał pokonywać pieszo. To jego wielka siła woli pozwoliła mu pobierać naukę w słynnym do dziś „Chreptowiczu”. Miał skonałą kondycję, uwielbiał zajęcia sportowe, z których otrzymywał bardzo dobre wyniki. Wstąpił do organizacji harcerskiej i udzielał się społecznie.

W 1932 roku zdał egzamin dojrzałości, a ponieważ miał opinię pilnego, pracowitego i obowiązkowego ucznia, a Gimnazjum Chreptowicza doskonałą renomę, mógł ubiegać się o przyjęcie na VII kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w Włodzimierzu Wołyńskim. Tu poznał tajniki organizacji oddziału, topografii, terenoznawstwa, łączności i saperski oraz jazdy konno. Te umiejętności pozwoliły mu później prowadzić walkę z okupantem.
W grudniu 1933r. podjął decyzję o wstąpieniu do Policji Państwowej. Zastępca Komendanta Głównego Policji Państwowej nadinspektor J. Geib mianował 11 grudnia 1933r. Jana Piwnika na posterunkowego PP i wyznaczył 2 stycznia 1934r. jako datę rozpoczęcia służby w Normalnej Szkole Fachowej dla Szeregowych Państwowej Policji w Mostach Wielkich w województwie lwowskim . Po pięciomiesiecznym kursie przeniesiony do PP Miasta Stołecznego w Warszawie. Pobyt tam jednak nie trwał długo ,gdyż w czerwcu został wezwany na szkolenie rezerwy , gdzie został mianowany na starszego ogniomistrza.
Po szkoleniu w Przemyślu powrócił do policji warszawskiej, gdzie pracował w wydziale śledczym. Jego cechy: odpowiedzialność, opanowanie i umiejętności wnikliwej obserwacji rzeczywistości i szybkiego reagowania spowodowały, że został wybrany do osobistej ochrony premiera RP Leona Kozłowskiego, a po jego dymisji również Walerego Sławka. Komendant PP Miasta stołecznego Warszawa w 1935r. awansował Jana Piwnika na starszego posterunkowego PP. W lipcu Komendant Główny PP wydał rozkaz przeniesienia naszego bohatera z Warszawy do Kowla, w woj. wołyńskim. Tam Jan Piwnik również dał się poznać jako wzorowy policjant. Po ośmiu miesiącach służby awansuje do stopnia przodownika PP. 1 września 1937r. mianowany zostaje Komendantem Posterunku Policji w Kisielinie , w powiecie horochowskim.
Ambicja i potrzeba dalszego rozwoju kieruje kroki naszego bohatera do Szkoły Oficerów Państwowej Policji w Warszawie. Po dziesięciomiesięcznym Kursie Specjalistycznym Szeregowych PP otrzymał awans na starszego przodownika PP.
Piwnik powrócił do Warszawy i kontynuował swoją drogę w Policji od 7 maja 1938r. w Grupie Rezerwy Policyjnej – jednostce szybkiego reagowania w Golędzinowie (obecnie dzielnica Praga – Północ). Przełożeni cenili jego poziom wyszkolenia i zaangażowania w pełnieniu funkcji dowódcy plutonu.28 września 1938r. z rąk premiera Felicjana Sławoja Składkowskiego otrzymał Brązowy Krzyż Zasługi po raz pierwszy za: „Zasługi w służbie bezpieczeństwa publicznego”. 5 kwietnia 1939r. objął dowództwo 1 plutonu w 3 kampanii Grupy Rezerwy Policji a 1 maja tego samego roku awansował do stopnia aspiranta( pierwszy stopień oficerski w policji),a później został pełniącym obowiązki dowódcy 3 kampanii.
Jego pięcioletnią, błyskotliwą, karierę w Policji Państwowej przerwała wojna.
Na początku września jego kompania broniła przeprawy na Pilicy od Białobrzegów do Nowego Miasta nad Pilicą. Klęska kampanii wrześniowej skierowała Jana Piwnika na Węgry, potem do Francji. 22 czerwca 1940roku przedostał się do Wielkiej Brytanii i został przydzielony do 4 dywizjonu artylerii lekkiej w organizowanej w drugiej brygadzie strzelców.
Ponury chcąc szybko wrócić do kraju wszechstronnie się kształci ( kurs walki konspiracyjnej, kurs łączności dla oficerów broni oraz wiele innych). Awansowany 20 marca 1941r. na porucznika. W październiku został przeniesiny do Sztabu Naczelnego Wodza, a już 3 dni później zaprzysieziony na rotę Związku Walki Zbrojnej i pod kryptonimem ,,Ponury”.
7 listopada 1941r.nasz odważny cichociemny desantuje się do Polski. Tu rozpoczyna się jego Kariera wojskowa. Piwnik pełnił funkcję Szefa Odbirów Zrzutów w ,, Syrenie” Komendy Głównej ZWZ-AK. W maju dostał przydział do organizacji dywersyjnej ,, Wachlarz’’ gdzie był dowódcą II odcinka.
W grudniu 1942r. ,,Ponury” otrzymał rozkaz uwolnienia z więzienia w Pińsku kpt Alfreda Paczkowskiego. Jan Piwnik wykorzystał swoje umiejętności organizacyjne, planistyczne i za wzorowo przeprowadzoną akcję został odznaczony przez Stefana Roweckiego orderem Virtutii Militarii V klasy.
W marcu otrzymał zgodę na organizowanie oddziału partyzanckiego na rodzinnej Kielecczyźnie.
Piwnik utworzył 3 zgrupowania partyzanckie, liczyły one około 400 żołnierzy dobrze wyszkolonych oraz uzbrojonych. Zgrupowania prowadziły akcje sabotażowe, dywersyjne oraz otwartą walkę z okupantem. Kolejnym przydziałem Piwnika był okręg nowogródzki AK. To był jego ostatni przydział.
Jan Piwnik poległ 16 czerwca 1944r w trakcie ataku na strażnicę graniczną w Bohdanach pod Jewłaszami, 2 dni później w Wawiórce odbył się jego pogrzeb.
W 1988r. jego prochy zostały złożone w Klasztorze Cystersów w Wąchocku. Trzydniowe uroczystości pogrzebowe stały się wielką manifestacją.
Jan Piwnik był nie tylko wzorowym, odpowiedzialnym policjantem, a także wyszkolonym żołnierzem, i doskonałym, charyzmatycznym dowódcą. Nic więc dziwnego, że Policja Świętokrzyska honoruje swoich policjantów Odznaką im. mjr. Jana Piwnika „Ponurego” z napisem LAUS TIBI – Chwała Tobie.

Wykorzystane źródła

W. Konigsberg Droga Ponurego - Warszawa 2011
C. Chlebowski "Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie" Czytelnik-2017
Blogi:
Wokół wykusu
strona internetowa Świętokrzyskiej Policji

do góry