Policjanci w służbie historii Wiktoria Karbowska - Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja II -

Policjanci w służbie historii Konkurs dla uczniów „klas mundurowych”

Nawigacja

Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja II

Zywert


Nazwa szkoły
II Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi w Toruniu

Dane zespołu

Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Zywert

Pierwszy uczeń

Uczeń 1 – imię i nazwisko
Wiktoria Karbowska

Drugi uczeń

Uczeń 2 – imię i nazwisko
Michał Matyjanowski

Trzeci uczeń

Uczeń 3 – imię i nazwisko
Anna Machałowska

Miejsce pamięci

Nazwa miejsca
Nowa Dęba, plac majora Jana Gryczmana
Lokalizacja
Dąb Pamięci dla uhonorowania Aspiranta Józefa Jadacha
Z inicjatywy Stowarzyszenia POGOŃ Nowa Dęba oraz grupy Nowodębscy Patrioci na miejscowym placu majora Jana Gryczmana, władze lokalne i mieszkańcy miasta 30 kwietnia 2016 roku posadzili katyński dąb pamięci ku czci aspiranta Policji Państwowej (PP) Józefa
Więcej
Dokładny opis miejsca

Współczesny Plac majora Jana Gryczmana to centralne miejsce w Nowej Dębie. W okresie PRL, choć nosił nazwę Placu Wyzwolenia, przez mieszkańców określany był Plantami. To skwer z alejkami i ławeczkami, miejsce odpoczynku i spotkań mieszkańców. Uchwałą Rady Miejskiej z dnia 27 sierpnia 2009 roku nadano mu imię majora Jana Gryczmana.
Chorąży Jan Gryczman w 1939 roku rozpoczął służbę wojskową na Westerplatte. Jemu podlegała placówka "Prom", która jako pierwsza została zaatakowana przez Niemców 1 września tego roku. Za bohaterską postawę odznaczony orderem Virtuti Militari. W 1956 roku przybył do ówczesnej Dęby, gdzie pracował i mieszkał do 1978 roku. Mieszkał w bloku przy Plantach, o czym świadczy pamiątkowa tablica. Na samym skwerze umieszczona jest tablica z życiorysem bohaterskiego żołnierza.
Plac majora Jana Gryczmana jest dostępny praktycznie przez całą dobę.To ulubione miejsce wypoczynku mieszkańców miasta i licznych gości. Wiele mówi także o historii miejscowości. Obok Dębu Pamięci dla uhonorowania Aspiranta Józefa Jadacha znajduje się pamiątkowy obelisk z płytą, na której zostały podane daty: dokładna urodzin Bohatera i miesięczna oraz roczna jego śmierci.

Zdjęcia

Żywa lekcja historii

Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii

„Żywa lekcja historii”
Zajęcia poświęcone bohaterom klasy I B policyjnej II LO im. Królowej Jadwigi w Toruniu odbyły się dnia 11.04.2018 roku. Miejscem lekcji otwartej był łącznik I piętra II LO. W spotkaniu brała udział cała klasa druga C wygaszanego Gimnazjum nr 29 im. Włodzimierza Puchalskiego, grupa gimnazjalistów z klas trzecich tej placówki oraz wszyscy uczniowie z klas I B i II B o profilu policyjnym. Uczniowie klas policyjnych byli ubrani w swoje mundury. Gimnazjalista z klasy II C – Jakub Czerwonka przyszedł w mundurze harcerskim, ponieważ jest członkiem Związku Harcerstwa Polskiego i chciał w ten sposób oddać cześć prezentowanym bohaterom. Poza tym na zajęciach obecna była pani Dyrektor II LO, Joanna Masłowska, nauczyciel edukacji policyjnej, pan Wojciech Bejger. Zajęciami zainteresowali się także przedstawiciele toruńskiej Fundacji imienia Romana i Marii Dalkowskich, która zajmuje się promocją wiedzy wśród młodzieży o bohaterach Polskiego Państwa Podziemnego. Powstała ona z inicjatywy Ś. P. Andrzeja Dalkowskiego, który ze względu na komunistyczne prześladowania musiał ratować się ucieczką do Republiki Federalnej Niemiec. Tam spędził czas swojej aktywności zawodowej, będąc aktywny wśród monachijskiej Polonii. Pomocy w przygotowaniu zajęć udzieliła pani aspirant Małgorzata Świątkowska-Olewińska z Komendy Miejskiej Policji w Toruniu. W lekcji otwartej uczestniczyło 86 osób.
Lekcje przeprowadzili uczniowie z dwóch zespołów. Grupa pierwsza opisywała sylwetkę śp. aspiranta Józefa Jadacha, którego potomkowie z rodziny Gabryszaków żyją obecnie w Toruniu. Absolwentowi klasy policyjnej, Adamowi i jego mamie, Izabeli zawdzięczamy wiele informacji na temat tego Bohatera. W skład zespołu wchodzą: Wiktoria Karbowska, Anna Machałowska, Michał Matyjanowski. Ich opiekunem jest nauczyciel przedmiotów humanistycznych - pan Jacek Zywert.
Michał 7 kwietnia poświęcił wolny czas na udział w Grze Terenowej na podtoruńskiej Barbarce o Szablę Pułkownika Witolda Pileckiego ku czci Żołnierzy Niezłomnych (Wyklętych). Młodzież uczestnicząca w tej imprezie nie tylko rywalizowała ze sobą, ale także udała się pod pomnik pomordowanych patriotów Torunia i okolic. W ten sposób mogli oddać cześć także wybranemu przez siebie bohaterowi.
Grupa druga przedstawiała postać Marcina Więconka. W jej skład wchodzą: Marta Haziak, Wiktoria Koperska, Krzysztof Słoma. Opiekunem jest pani Alicja Antonowicz, nauczycielka historii. Oba zespoły ściśle ze sobą współpracują. W dniu 9 lutego 2018 roku brały udział w warsztatach związanych z konkursem „Policjanci w służbie historii”, które zostały zorganizowane w Bydgoszczy dzięki aktywności Komendy Wojewódzkiej oraz oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w tym mieście.
Zespół pana Jacka Zywerta przedstawił w atrakcyjnej formie prezentacji multimedialnej postać Józefa Jadacha od miejsca jego narodzin w dawnym województwie lwowskim, (obecnie podkarpackim) poprzez szkołę policyjną we Lwowie, lata służby policyjnej w Toruniu aż po śmierć z rąk funkcjonariuszy sowieckiej policji politycznej - NKWD. Doczesne szczątki Bohatera spoczęły w rosyjskim Miednoje wśród tysięcy policjantów II Rzeczypospolitej z obozu w Kalininie (Twerze). Uczniowie przygotowali poza tym poster, na którym została przedstawiona historia życia Ś. P. Józefa Jadacha na tle dziejów Policji Państwowej II Rzeczypospolitej. Wykorzystali w tym celu także informacje dostępne w Internecie. Opiekunowie obu zespołów dokonali podsumowania prezentacji uczniowskich, nawiązali do kwietniowych obchodów katyńskich, rocznicy katastrofy smoleńskiej oraz trwającego Roku 100- lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę.
Uczniowie pod koniec lekcji zadawali pytania związane z prezentacjami młodych kandydatów na policjantów. Spotkanie ocenili bardzo pozytywnie. Podczas zajęć szkolnych często wracają do lekcji otwartej z 11 kwietnia. Można zatem powiedzieć, że zaangażowanie zespołów z klas policyjnych przyniosło oczekiwany efekt, czyli pobudzenie postaw patriotycznych wśród młodego pokolenia.

Zdjęcia
Pliki
Plik 1 Plik 2 Plik 3 Plik 4 Plik 5
Plik ZIP lub RAR
-

Sylwetka policjanta

Imię i nazwisko policjanta
Józef Jadach
Lata życia
1908-1940
Opis postaci

Biografia Józefa Jadacha - próby upamiętnienia Bohatera
Józef Jadach, syn Walentego i Zofii z d. Rychlicka, urodził się 24 października 1908 roku w Jadachach, w powiecie tarnobrzeskim, w województwie lwowskim. Ojciec Walenty nie był zadowolony z wyboru przez syna policyjnej drogi życia. Ostrzegał go, że to profesja wiążąca się z wyrzeczeniami, bardzo ryzykowna. We wspomnieniach rodu Jadachów krąży historia, iż Walenty miał powiedzieć Józefowi, że decydując się na pracę w wojsku albo policji godzi się na możliwość śmierci w tajemniczych dla rodziny okolicznościach. Nikt nie dowie się o miejscu jego pochówku.
Z zachowanych przez siostrę Ś. P. Józefa Jadacha, Anielę Oczkowską, jak i dalszą rodzinę dokumentów, wynika że Józef Jadach w okresie od 15 września 1930 r. do 14 marca 1931 r. był słuchaczem Szkoły Podoficerskiej we Lwowie, którą ukończył z wynikiem dobrym. W latach 1938-1939 służył w jednostce Policji Państwowej na stanowisku związanym z bezpośrednią ochroną Wojewody Pomorskiego w Toruniu. Do takich zadań wyznaczano osoby poddane szczególnej selekcji, wykazujące się inteligencją oraz sprawnością fizyczną. W 1938 r. Józef Jadach zawarł związek małżeński z Józefą Więch. Jedynym dzieckiem tej pary był syn, Zbigniew. Nie miał okazji przeżyć długiego okresu swego życia z tatą, ale wspominał ojca ze szczególnym sentymentem. W rozmowach podkreślał słowa swojej mamy, opisującej ojca jako człowieka odważnego, z zasadami i oddanego służbie dla Ojczyzny.
Cały garnizon Policji Torunia we wrześniu 1939 r. dostał rozkaz ewakuacji w kierunku południowo-wschodnim ku granicy z Węgrami i Rumunią. Miejscem tymczasowej dyslokacji miała być miejscowość Gostynin. Przed wyjazdem Józef otrzymał zgodę od swojego przełożonego na spotkanie się z żoną. W czasie tego pożegnania Józefa prosiła go, by nie opuszczał domu. Wtedy z pełną powagą przedwojennego patrioty miał wypowiedzieć słowa, które utkwiły w pamięci bliskich: „Przysięgałem, że będę bronił Ojczyzny i muszę tej przysięgi dochować”. Niestety, próba przedostania się za granicę dla niego, jak i wielu funkcjonariuszy policji, zakończyła się niepowodzeniem. Podobnie jak 12 tysięcy polskich policjantów trafił do sowieckiej niewoli. Do aresztowania doszło jesienią 1939 roku. Polscy jeńcy zostali poddani natychmiastowej selekcji.
Oficerowie wojska, policjanci, żołnierze żandarmerii, żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), funkcjonariusze służby więziennej i szczególnie aktywni przed wojną inteligenci zostali zamknięci w więzieniach i obozach w europejskiej części ZSRR. Pozostali jeńcy skierowani zostali do pracy przymusowej w łagrach (sowieckich obozach pracy) i innych miejscach odosobnienia. 5 marca 1940 r. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Socjalistycznych Republik radzieckich zadecydowało o rozstrzelaniu 21,8 tys. polskich jeńców, wśród których było blisko 6 tys. policjantów. Przewidzianych do zamordowania rozlokowano w trzech obozach: Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Jeńcy z Kozielska byli mordowani w Katyniu i Smoleńsku, oficerowie ze Starobielska byli zabijani w Charkowie, z obozu w Ostaszkowie zginęli w Twerze – pochowani zostali w Miednoje. Inne masowe groby znajdują się w Kuropatach pod Mińskiem oraz w Bykowni pod Kijowem.
Józef Jadach, jak większość jego kolegów, trafił do obozu w Ostaszkowie, gdzie polscy jeńcy, których największą grupę stanowili policjanci, strażnicy więzienni, funkcjonariusze straży granicznej, początkowo pracowali przy budowie nasypu łączącego wyspę Stołbnyj z brzegiem jeziora Seliger. Wiosną 1940 roku więźniowie z Ostaszkowa zostali przewiezieni do Kalinina (obecnie Twer), gdzie oprawcy z sowieckich służb bezpieczeństwa - NKWD (Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR) mordowali ich, strzelając z pistoletu w tył głowy (potylicę).
Zbrodnia katyńska stała się jawną w kwietniu 1990 r. Podczas spotkania w Moskwie Michaił Gorbaczow przekazał polskiemu prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu zbiór dokumentów z archiwum tajnej policji, które zawierały listy obywateli polskich zamordowanych w Katyniu. Rodzina Jadachów dopiero w latach dziewięćdziesiątych za pośrednictwem Między-narodowego Czerwonego Krzyża dowiedziała się o miejscu śmierci oraz pochówku Bohatera. Syn, Zbigniew podjął próby ustalenia bezpośrednich oprawców ojca. Byli wśród nich: funkcjonariusze NKWD Timofiej Kaczin i Michaił Kozachołski.
W wyniku działań podjętych przez bliskich Józefa Jadacha, w tym Państwa Gabryszaków z Torunia, Stowarzyszenie „POGOŃ” wraz z Zespołem Szkół Nr 1 w Nowej Dębie oraz Stowarzyszeniem „Rodzina Policyjna 1939” z Rzeszowa w ramach programu „Katyń …. ocalić od zapomnienia”, mającym na celu przywrócenie godnej pamięci żołnierzy i policjantów pochodzących z terenu Miasta i Gminy Nowa Dęba udało się upublicznić postać tego Bohatera. Prezydent Polski, Lech Kaczyński, mianował pośmiertnie starszego posterunkowego PP Józefa Jadacha na stopień aspiranta.

Wykorzystane źródła

Wykorzystane strony internetowe dla postaci Józefa Jadacha
1. Ocalić od zapomnienia lokalnych Bohaterów zamordowanych w Katyniu -infonowadeba.pl/ocalic-od-zapomnienia-lokalnych-bohaterow-zamordowanych-w-ka...
2. POLICJA PODKARPACKA DĘBY PAMIĘCI -www.podkarpacka.policja.gov.pl/rze/informacje/z.../74067,Deby-Pamieci.pdf
3. Podkarpacka lista katyńska - rsphslad.eu/index.php/pl/katyn
4. http://www.kujawsko-pomorska.policja.gov.pl/kb/informacje/historia-policji/zbrod/miejsca-pamieci-ofiar/3204,Miejsca-pamieci-Ofiar-Zbrodni-Katynskiej-w-woj-kujawsko-pomorskim.html
5. http://infonowadeba.pl/pierwszy-katynski-dab-pamieci-w-nowej-debie/
Inne żródła:
1. „Policjanci w służbie historii”. Konkurs dla uczniów „klas policyjnych” https://policjanciwhistorii.ipn.gov.pl/pol/form/69,dok.html
2. Działalność, metody NKWD w ZSRR i państwach pod okupacją lub kontrolą Kremla oraz ich polskiego odpowiednika - Urzędu Bezpieczeństwa (Służby Bezpieczeństwa). http://nowahistoria.interia.pl/prl/news-ogniem-woda-pradem-metody-sledcze-urzedu-bezpieczenstwa,nId,1053078
3. Pełen tekst ustawy z 24 LIPCA 1919 roku powołującej Policję Państwową II RP http://dziennikustaw.gov.pl/DU/1919/s/61/363
4. Przegląd Policyjny- kwartalnik Wyższej Szkoły Policyjnej w Szczytnie online 2006-2015 https://www.wspol.edu.pl/przegladpolicyjny/
5. Strona poświęcona historii policji państwowej w okresie międzywojennym, w zakładce CZYTELNIA zobaczycie linki do innych stron - http://policjapanstwowa.pl/
6. Film dokumentalny z 1999 roku TVP HISTORIA o policji granatowej -https://www.youtube.com/watch?v=9bC5c0hHjwg
7. Ogólnopolskie Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939 r.” z siedzibą w Katowicach - http://osrp.slaska.policja.gov.pl/
8. strona na Facebooku „Rodzina Policyjna 1939” w Łodzi https://www.facebook.com/RodzinaPolicyjna39/
9. Warszawskie Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939 r.” - http://panstwowa.policja.pl/
10. Historia Policji w Polsce - www.policja.pl/pol/o-policji/historia
11. Powstanie organów policyjnych - Komenda Główna Policji w Warszawie - www.kgp.waw.pl/historia-policji/
12. Wikipedia - https://pl.wikipedia.org/wiki/Policja_Państwowa
13. Ewolucja formacji policyjnych w Polsce - www.nowastrategia.org.pl/ewolucja-formacji-policyjnych-w-polsce/
14. Strona policji - policjapanstwowa.pl/
15. Kobiety w historii policji polskiej - dzieje.pl/aktualnosci/historyk-o-poczatkach-polskiej-policji-kobiecej
16. Historia Policji w Polsce – Komenda Miejska Policji w Lesznie - www.leszno.policja.gov.pl/w13/...1/...policji-1/.../70879,Historia-Policji-w-Polsce.htm...
17. Muzeum Historii Polski „Utworzenie Policji Państwowej” - http://muzhp.pl/pl/e/79/utworzenie-policji-panstwowej

do góry