Policjanci w służbie historii Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 2 w Jarocinie im. E. Kwiatkowskiego - Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja VII -

Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 2 w Jarocinie im. E. Kwiatkowskiego
63-200
Jarocin
wielkopolskie

Agnieszka Zaworska

Anna Podlarz

Julia Nowak

-

Wincenty Świgoń

1907-1940

Świgoń Wincenty funkcjonariusz Policji Państwowej, syn, mąż i ojciec maleńkiej Marysi.

Wincenty Świgoń na świat przyszedł 15 marca 1907 r. w niewielkiej wiosce Osiek w powiecie jarocińskim. Był synem Mateusza i Marcjanny z domu Kaczmarek. Wincenty pochodził z rodziny wielodzietnej. Miał sześcioro rodzeństwa: siostry Helenę i Katarzynę oraz braci Franciszka, Władysława, Antoniego i Stefana.
Dzieci Świgoniów uczęszczały do miejscowej szkoły powszechnej. Wincenty ukończył w niej 8 klas, a naukę szkolną pobierał w latach 1913 -1921.
Po ukończeniu szkoły młody mężczyzna skierowany został do odbycia obowiązkowej służby wojskowej. Pełnił ją jako saper w 3 kompanii 7 Batalionu Saperów w Poznaniu. Z wojska „wyszedł” w stopniu kaprala.
Wincenty Świgoń był także członkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, które funkcjonowało w pobliskiej Stęgoszy (pow. jarociński). Wysportowany i postawny mężczyzna postanowił związać swoją przyszłość z mundurem. Jego wybór padł na mundur granatowy, ten, który z zaszczytem nosili funkcjonariusze Policji Państwowej.
Podanie złożył pod koniec 1931 r., a w szeregi policji przyjęty został z dniem 16 lutego 1932 r. Skierowany został do pełnienia służby w województwie kieleckim. Od dnia przyjęcia do 27 lipca 1932 r. uczestniczył w 5-miesięcznym kursie dla szeregowych w szkole dla szeregowych w Mostach Wielkich. Ukończył ją ze stopniem dostatecznym. W pierwszych latach swojej policyjnej służby pracował na posterunku w Sosnowcu Niwce (pow. będziński woj. kieleckie). W 1938 r. był policjantem Posterunku Policji Państwowej w Sączowie (pow. będziński).
Wincenty był żonaty z Cecylią z domu Muszyńska (ur. 21.09.1916 r. zmarła 6.12.1979 r.), z którą ślub wziął niespełna pół roku przed wybuchem II wojny światowej - 07.02.1939 r. Związek małżeński Wincenty i Cecylia zawarli w Solcu Wlkp. Owocem ich miłości była córka Maria. Młodzi małżonkowie zamieszkali w Sosnowcu na Rynku pod nr 2. Ich szczęście nie trwało długo. Rodzinę rozdzielił wybuch wojny.
W pierwszym tygodniu II wojny światowej rodziny policjantów zostały ewakuowane ze Śląska w okolice Kielc, a Wincenty Świgoń zgodnie z otrzymanym rozkazem wraz z grupą 11 policjantów wyruszył stamtąd dalej na wschód Polski. Poruszając się na rowerach grupa umundurowanych funkcjonariuszy dotarła do Brześcia nad Bugiem. Tam Wincenty Świgoń i towarzyszący mu policjanci zostali aresztowani przez Sowietów i dostali się do niewoli. Z więzienia w Brześciu zostali przewiezieni na północ Rosji i osadzeni w obozie jenieckim w Ostaszkowie. Jak wynika z dokumentacji Wincenty Świgoń został zamordowany strzałem w tył głowy w siedzibie NKWD w Kalininie pomiędzy 24 a 27 kwietnia 1940 r w Kalininie. Stamtąd jego ciało wraz z ciałami ponad dwustu innych rozstrzelanych polskich policjantów zostało przewiezione ciężarówkami do lasu w okolicy wsi Miednoje i zrzucone do jednego z dwudziestu pięciu dołów śmierci.
Córka Wincentego - Maria wspomina:
„Po wojnie moja mama bezskutecznie przez długie lata szukała tatę. Mijały lata, a ja im bardziej stawałam się dorosła tym bardziej dręczyły mnie myśli o zaginionym ojcu. Wszczęłam poszukiwania. Rozpytywałam ludzi, pisałam do PCK ale bez pozytywnego skutku.
W 1993 r., kiedy Rosja przekazała Polsce dowody zbrodni katyńskiej, zaczęto w całym kraju publikować listy zamordowanych Polaków. Mój krewny mieszkający w województwie śląskim na jednej z takich list znalazł nazwisko policjanta Wincentego Świgonia i powiadomił mnie o tym.
Po zapoznaniu się z danymi osobowymi zawartymi w dokumentach nie miałam żadnych wątpliwości, że zamordowanym policjantem był mój ojciec. Wtedy też dowiedziałam się, że tata wraz z innymi policjantami najpierw był więziony w cerkwi w Ostaszkowie. Stamtąd przewożono ich grupami do Tweru (dawniej Kalinin) gdzie byli rozstrzeliwani w piwnicach więzienia NKWD.
Ciała pomordowanych zostały złożone w 25 zbiorowych mogiłach w Miednoje.
Należę do Stowarzyszenia Rodzina Katyńska i w 2001 roku byłam z Pielgrzymką w Ostaszkowie Miednoje i Twerze. Wrażenia z tej pielgrzymki są głębokie i niezapomniane. Trudno opisać słowami chwile gdy podążałam w skupieniu aleją usłaną tablicami epitafijnymi pomordowanych policjantów i ten moment gdy na jednej z tablic przeczytałam nazwisko mojego ojca, którego odnalazłam po sześćdziesięciu latach poszukiwań”.
Wincenty Świgoń nie posiadał żadnych odznaczeń państwowych.
W 2007 r. Decyzją nr 439 Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego został on pośmiertnie mianowany na stopień aspiranta.

„Naznaczeni piętnem Ostaszkowa. Wykaz jeńców obozu ostaszkowskiego ich rodzin” – Oficyna Wydawnicza RYTM Warszawa 2000 pod red. Wandy Chudzik

„Gdziekolwiek są Wasze prochy…” T.1 – Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Katowicach pod red. Ewa Bojanowska – Burak, Zbigniew Padoł, Maria Śliwińska; Katowice 2018 r.

Archiwum Akt Nowy Zespół Rozkazy Komendanta Głównego Policji Państwowej

"Z szacunku dla przeszłości. Policja Państwowa w powiecie jarocińskim 1920 - 1939" - A. Zaworska
Zdjęcia: Lech Krychowski, Agnieszka Zaworska

Archiwum Akt Nowych - zespół "Rozkazy Komendanta Głównego Policji Państwowej"

Plac przed Komendą Powiatową Policji w Jarocinie

Cmentarz Wojenny w Miednoje

Park Katyński

Wszystkie w/w miejsca pamięci są ogólnodostępne. Pomnik w Jarocinie upamiętnia policjantów II RP, którzy służyli na Ziemi Jarocińskiej, bądź tam się urodzili (a służbę pełnili w innych rejonach kraju) i zostali zamordowani przez NKWD w Kalininie wiosną 190 r, oraz przez niemieckiego okupanta w czasie II wojny światowej.

Dęby Pamięci w Parku Katyńskim poświęcone są imiennie indywidualnym policjantom oraz żołnierzom i mieszkańcom woj. świętokrzyskiego, którzy byli ofiarami mordu katyńskiego w 1940 r.

Na mieszczącym się w Rosji Cmentarzu Wojennym w Miednoje znajduje się ponad 6 tyś tablic epitafijnych z nazwiskami każdej ofiary NKWD zamordowanej w Kalininie, także Wincentego Świgonia. Z uwag na sytuację polityczną i trwający konflikt zbrojny pomiędzy Rosją a Ukrainą w wyniku napaści Rosji na naszych sąsiadów, dostęp do cmentarza może być utrudniony i niebezpieczny.

Lekcja historii poświęcona naszemu bohaterowi odbyła się w dwóch formach.
Pierwsza miała miejsce 21 kwietnia podczas VII Turnieju klas policyjnych województwa wielkopolskiego. Uczestniczyli w niej nie tylko uczniowie naszej szkoły, ale również zaproszeni goście oraz uczniowie 18 szkół z woj. wielkopolskiego, w których funkcjonują klasy mundurowe, a których reprezentacje wzięły udział w zawodach. Po uroczystym otwarciu turnieju został odczytałyśmy życiorys Wincentego Świgonia, odbyła się prezentacja naszego filmu oraz odśpiewano pieśni "Ostatni List" i "Katyńskie Łzy" zespołu Horytnica. Następnie uczniowie klas mundurowych naszej szkoły wykonali uroczysty Apel Pamięci poległych w kwietniu 1940r.
W tej lekcji historii wzięli udział także przedstawiciele Policji oraz Starostwa Powiatowego w Jarocinie, łącznie ponad 140 osób.

Drugą formą lekcji historii było opublikowanie na profilu fb Komendy Powiatowej Policji w Jarocinie i naszej szkoły życiorysu post. PP Wincentego Świgonia wraz ze zdjęciami naszego bohatera. Taka forma prezentacji ma bardzo duży zasięg zarówno wśród dorosłych mieszkańców naszego powiatu ja i uczniów naszej szkoły.