PIOTR KOŚCIELNIAK
Dane zespołu
Pierwszy uczeń
Drugi uczeń
Trzeci uczeń
Sylwetka policjanta
Henryk Szwan, syn Wiktora i Franciszki z domu Rudzak, urodził się 28 sierpnia 1898
r. w Zawadzie Książęcej (Górny Śląsk). .
Ukończył 8 klas szkoły ludowej w Zawadzie Książęcej a następnie pracował w
kopalni. W 1917 r. powołany do armii niemieckiej. Służył na froncie zachodnim gdzie
został ranny w marcu 1918 r., po wyleczeniu skierowany do 156 Pułku Piechoty w
Bytomiu, skąd został zwolniony w stopniu szeregowego 30 maja 1919 r. Powrócił do
pracy w kopalni. W kwietniu 1919 r. wstąpił do konspiracyjnej Polskiej Organizacji
Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w I-szym i II-gim powstaniu
Śląskim. Po zakończeniu II powstania był na kilka dni aresztowany przez Niemców,
poddany ostremu przesłuchaniu połączonemu z biciem, a następnie osadzony w areszcie w
Raciborzu, skąd go wypuszczono z braku dowodów. Po powołaniu na obszarze
plebiscytowym Policji Plebiscytowej został do niej
przyjęty w listopadzie 1920 r. Służył w stopniu wachmistrza. Jako funkcjonariusz
Policji Plebiscytowej (APo) współdziałał z Polską Organizacją Wojskową przekazując
informacje o działaniach strony niemieckiej jak i samej APo. Wziął udział w III-cim
powstaniu śląskim, służąc w żandarmerii powstańczej, pełnił też funkcję
łącznika. Formalnie zwolnił się ze służby w Apo 28 kwietnia 1922 r. Od 26 sierpnia
1922 r. pełnił służbę w Policji Województwa Śląskiego. Początkowo służył w II
Komisariacie w Katowicach, by od maja 1924 r. rozpocząć służbę w Komisariacie
Katowice-Załęże. Od czerwca 1931 r. w służbie śledczej. W 1937 r. awansowany do
stopnia starszego posterunkowego. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich oraz
Związku Inwalidów Wojennych RP.
Po 1 września 1939 r. ewakuowany wraz z całą Policją Województwa Śląskiego na
wschód. W nieznanych okolicznościach dostał się po 17 września 1939 r. do niewoli
sowieckiej, osadzony w obozie w Ostaszkowie, skąd przysłał kartkę. Zastrzelony w
więzieniu NKWD w Twerze (Kalinin) w kwietniu 1940 r. Zwłoki pogrzebano w
Miednoje. Szczątki zidentyfikowano podczas prac sondażowo-ekshumacyjnych w
1991 r. na podstawie znalezionej przy zwłokach kartki pocztowej do rodziny, której
nie zdążył wysłać.
Odznaczony Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929), Krzyżem
na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II klasy. Posiadał Państwową Odznakę
Sportową. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kampanii Wrześniowej (1985- przez
rząd emigracyjny) oraz Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939 (1991).
Żonaty (1924) z Reginą z domu Schoefer, mieli czwórkę dzieci: Bonifacego (1926),
Różę (1928), Sonię (1930) i Mieczysława (1932).
- Muzeum Katyńskie
- Księga Katyńska część I - Ostaszków, Katowice 1995
- Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, t 2 , Warszawa 2006
- »...wierzymy mocno że wrócisz...« Korespondencja wydobyta z dołów śmierci
Charkowa i Miednoje ze zbiorów Muzeum Katyńskiego, Warszawa 2016
- Dokumenty dot. Henryka Szwana ze zbiorów Muzeum Katyńskiego.(dar Piotra i Adama
Fijołków –wnuków Henryka Szwana).
Miejsce pamięci
Przełomowym momentem, w dziejach upamiętniania Zbrodni Katyńskiej, były lata 1988-89, kiedy to przy silnym wsparciu większości społeczeństwa polskiego – Rodziny Katyńskie zaczęły grupować się wokół Stowarzyszenia Rodzin Katyńskich. Utworzony w tym czasie Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej – opracowywał biografie ofiar Katynia. Oba środowiska po nawiązaniu ścisłej współpracy – zaczęły poszukiwać możliwości stworzenia stałej ekspozycji upamiętniającej zbrodnię – jako stałego miejsca prezentacji dokumentów i pamiątek po ofiarach. Podczas sesji naukowej zorganizowanej przez Komitet w kwietniu 1990 r. na Uniwersytecie Warszawskim – podjęto dyskusję o konieczności organizacji Muzeum Katyńskiego. Po ekshumacji w Charkowie i Miednoje latem 1991 r. przywieziono do kraju znaczną liczbę przedmiotów wykopanych z dołów śmierci.
Uroczyste otwarcie Muzeum Katyńskiego odbyło się 29 czerwca 1993 r. Muzeum katyńskie pełni role placówki martyrologiczno-muzealno-badawczej dokumentującej Zbrodnię Katyńską popełnioną na 22 tysiącach jeńców i więźniów przetrzymywanych w latach 1939-1940 w sowieckich obozach i więzieniach. Stanowi także, jedyną ekspozycję o charakterze militaris - w skali globalnej, będącą swoistym dowodem zbrodni i upamiętniającą martyrologie oficerów polskiej armii.
Muzeum Katyńskie można zwiedzać od środy do niedzieli w godzinach od 10 do 16 (tylko w środę muzeum jest otwarte do godziny 17)
link do filmu o muzeum:
https://drive.google.com/open?id=1PcX-4kaq3KUES0eUn6lnoTxP-he0nlZ0
Żywa lekcja historii
Lekcja historii odbyła się w Komendzie Rejonowej IV, przy ul.Żytniej 36. W lekcji brali udział policjanci i pracownicy cywilni (łącznie 26 osób).
Tematem lekcji było przedstawienie postaci Henryka Szwana funkcjonariusza Policji Województwa Śląskiego w okresie XX-lecia międzywojennego.
Przypomniana została historia życia bohatera konkursu, a także okoliczności aresztowania, pobytu w obozie w Ostaszkowie i rozstrzelania w Twerze.
Opisano misje oraz historie Muzeum Katyńskigo, a także samą Zbrodnie Katyńską. Na koniec uczestnicy zostali zaproszeni do udziału w quizie dotyczącym wiedzy związanej z tematem lekcji. Trzy najlepsze zespoły otrzymały nagrody w postaci publikacji związanych z projektami zrealizowanymi w ZS im. Michała Konarskiego w Warszawie