Policjanci w służbie historii Marta Grobelska - Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja III -

Policjanci w służbie historii Konkurs dla uczniów „klas mundurowych”

Nawigacja

Konkurs Policjanci w służbie historii - edycja III

Henryk Domagała


Pełna nazwa szkoły
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Jana Pawła II w Inowrocławiu

Dane zespołu

Nauczyciel – Opiekun - imię i nazwisko
Henryk Domagała

Pierwszy uczeń

Uczeń 1 – imię i nazwisko
Marta Grobelska

Drugi uczeń

Uczeń 2 – imię i nazwisko
Anita Książek

Trzeci uczeń

Uczeń 3 – imię i nazwisko
Kacper Woźnica

Sylwetka policjanta

Imię i nazwisko policjanta
Franciszek Borzych
Lata życia
1890-1924
Opis postaci

Asp. BORZYCH Franciszek – ur. w Mroczy w dniu 17.11.1890 r. s. Andrzeja i Katarzyny z domu Dzieszki, zamieszkałych przy ul. Żabiej w Mroczy. Miał kilkoro rodzeństwa. Siostry: Zofię (ur. 1880r.), Reginę (1885), Walerię (1888), Jadwigę (1893) i brata Alojzego). Ukończył 7 klas szkoły powszechnej w Mroczy, a następnie wstąpił w szeregi miejscowej policji wówczas, na tych ziemiach jeszcze pruskiej.
Z chwilą wybuchu I Wojny Światowej powołano go do armii niemieckiej, a po niezbędnym przeszkoleniu skierowano na front. Nieznane są jego frontowe dzieje. Wiadomo natomiast, że w armii cesarskiej dosłużył się stopnia unterfeldfebel (plutonowy).

Po zdemobilizowaniu na początku grudnia 1918 r. powrócił w rodzinne strony. stając się czołowym mroteckim koordynatorem tworzących się struktur przyszłego oddziału powstańczego w Mroczy. W dniach od 2 do 5 stycznia brał udział w działaniach powstańczych i o wyzwolenie miasta – Mroczy. Za bohaterstwo w walce został awansowany do stopnia sierżanta.
Po reorganizacji sił powstańczych najpierw otrzymał przydział do 9. Pułku Strzelców Wielkopolskich, (późniejszy 67. pp), z którym znalazł się na froncie wschodnim. Z końcem 1919 r. lub na początku 1920 r., jako doświadczony zawodowy policjant, skierowany został do pracy w poznańskiej Policji to jest. XI Okręgu Policji Państwowej. Jednocześnie awansowano go na stopień starszego przodownika Policji. W okresie najcięższych walk na froncie polsko - bolszewickim późną wiosną i latem 1920 r. Borzych ponownie znalazł się w szeregach 67. pp. Za zasługi bojowe awansowano go do stopnia ppor., odznaczono Krzyżem Walecznych z 3 okuciami, a w 1921 r. przyznano mu Krzyż Virtuti Militari V Klasy. Po demobilizacji ponownie podjął pracę w Poznaniu. 1 listopada 1922 r. został mianowany aspirantem Policji Państwowej.Zyskał zaufanie zarówno u przełożonych wojskowych tak i policyjnych. W 1923 r. powierzono mu dowództwo nad 3. kompanią graniczna, około 200 wielkopolskich policjantów, z którymi znalazł się na niebezpiecznym pograniczu polsko – litweskim, powiat włodzimierski, gdzie często dochodziło do prowokacji, a nawet starć z litewskim wojskiem. Po jednej z takich potyczek – pod Podkarmieniem, podczas której w brawurowy sposób pokonał Litwinów, sam zostając lekko ranny. Polski Dowódca Odcinka płk Stefan Pasławski, w rozkazie dziennym wyróżnił Borzycha za męstwo.

W rodzinnej Mroczy działał w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” i w Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919. W marcu 1924 r. otrzymał przydział jako komendant Komendy Powiatowej Policji w Równem. Jego służba na nowym stanowisku trwała krótko i zakończyła się tragicznie. Prowadząc działania policyjno pościgowe 24 kwietnia 1924 r. został śmiertelnie postrzelony przez poszukiwanego kryminalistę o nazwisku Domański w czasie zasadzki którą ten zorganizował w lesie nieopodal wsi Nowiny. Ciało pochowano ze wszelkimi honorami we Włodzimierzu Wołyńskim w dniu 27.04.1924 r. Na jego pogrzebie był obecny Alojzy Borzych, jego brat, który także brał udział w powstaniu. Staraniem najbliższej rodziny, prochy bohaterskiego mroteckiego powstańca zostały ekshumowane i przewiezione w cynowej trumnie do Mroczy do domu rodzinnego jego siostry. Trumna najpierw spoczęła na katafalku w rodzinnym domu siostry przy ul. Kościuszki 4, gdzie odbyły się modły, a następnie w kościele pw. Św. Mikołaja w Mroczy. Po mszy szczątki przeniesiono w uroczystej procesji na miejscowy cmentarz i pochowano. W dniu 20.09.1932r. Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości przyznał pośmiertnie ppor. Borzychowi Krzyż Niepodległości. Angażując się w walki o wyzwolenie a później poświęcając swoje życie dla obrony wywalczonej wolności nie zdążył założyć rodziny. Wszystko co miał wraz z życiem oddał Polsce.
Walne zebranie sprawozdawczo - wyborcze TPPW 1919/1919 w Mroczy nadało Kołu TPPW 1919/1919 w Mroczy Uchwałą nr 9/2011 z dnia 14.01.2011r. imię ppor. Franciszka BORZYCHA (1890-1924).

Wykorzystane źródła

Wspomnienia:
Siostrzenicy asp. Franciszka Borzycha Barbary PAJZDERSKIEJ oraz jej córki Elżbiety PAJZDERSKIEJ
Prezesa Mroteckiego Koła TPPW im. ppor. Franciszka BORZYCHA mjr Jarosława ODROBIŃSKIEGO
Zarejestrowane w formie audiowizualnej przez członków zespołu konkursowego


Oficjalna strona Urzędu Miasta i Gminy Mrocza
http://mrocza.mserwer.pl/content.php?mod=sub&cms_id=213&lang=pl&p=p58&s=s58
https://powstanie.szubin.net/biografie
Pamiatki rodzinne Barbary i Elżbiety Pajzderskich w postaci zdjęć, oryginalnych dokumentów,zachowanych notatek prasowych

Miejsce pamięci

Nazwa miejsca
miejsce pamięci
Lokalizacja
nekropolia, miejsce pochówku
Cmentarz parafialny gzie pochowany został asp. Franciszek Borzych. Grób znajduje się po lewej stronie kaplicy cmentarnej, idąc od bramy w jej kierunku
Więcej
Zdjęcia
Nazwa miejsca
miejsca pamięci /nie można w żaden sposób zmienić treści opisu-dublują się z następnej strony z tą strona.Zdjęcia poprawnie/
Lokalizacja
obelisk/kościół
Głaz z tablicą memoratywną ku czci Powstańców Wielkopolskich a jednym z lokalnych przywódców był asp. Franciszek Borzych./ Kościół p.w. ŚW. Mikołaja i Wniebowzięcia NMP. W nim po raz drugi odprawiono mszę żałobną asp. Franciszka Borzycha po sprowadzeniu jego zwłok do Mroczy przez brata Alojzego
Więcej
Zdjęcia
Nazwa miejsca
miejsce pamięci
Lokalizacja
Zdjęcia
Dokładny opis miejsc

Miejscami pamięci narodowej są obiekty takie jak cmentarze, groby oraz różnego rodzaju budowle jak i przedmioty, które są wyrazem upamiętnienia wydarzeń czy postaci odgrywającej ważną rolę w tworzeniu narodu. Miejscami, które upamiętniają wybraną przez nas postać Franciszka Borzycha są przedstawione niżej obiekty. Miejscem, które szczególnie zwraca uwagę w stronę powstańców wielkopolskich m.in. asp Franciszka Borzycha jest miejscowość Mrocza. Tam właśnie, wybrana przez nas postać żyła, walczyła wraz z powstańcami wielkopolskimi, tam też spoczywa jako zasłużony policjant i żołnierz. Na cześć jego pamięci w Mroczy zostało utworzone Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 które przyjęło za patrona ppor. Franciszka Borzycha.
Pamięć o powstańcach wielkopolskich jest bardzo żywa w Mroczy. W okresie międzywojennym, od 1921 r. 5 stycznia,odbywał się capstrzyk. Współcześnie tradycje podtrzymuje Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego oraz mieszkańcy Mroczy od 2008 r., w tym szczególnym dla Mroczy dniu tj. 5 stycznia organizują uroczyste obchody kolejnych rocznic Powstania Wielkopolskiego w obecności władz samorządowych, młodzieży, oraz zaproszonych gości.
Badając losy asp. Franciszka Borzycha odwiedziliśmy kolejne miejsca w którym zamieszkiwał wraz z rodziną. W Mroczy przy ulicy Kościuszki 4 znajduje się dawna kamienica rodziny Borzycha. Równie ważnym miejscem upamiętniającym Franciszka Borzycha jest grób znajdujący się na cmentarzu w Mroczy.Należy w tym miejscu dodać, że początkowo zwłoki asp. Borzycha zostały pochowane we Włodzimierzu Wołyńskim w dniu 27.04.1924 r.  Natomiast później w wyniku starań brata, prochy bohaterskiego mroteckiego powstańca zostały ekshumowane i przewiezione w cynowej trumnie do Mroczy. Trumna najpierw spoczęła na katafalku w rodzinnym domu, gdzie odbyły się modły, a następnie w kościele pw. Św. Mikołaja w Mroczy. Po mszy, trumnę przeniesiono w uroczystej procesji na miejscowy cmentarz i pochowano. W dniu 20.09.1932r. Odwiedziliśmy kościół św.Mikołaja w którym odbyła się msza żałobna, cmentarz gdzie pochowany jest nasz bohater, plac Wolności gdzie znajduje się obelisk z tablicą memoratywną ku czci powstańców Wielkopolskich, a jednym z nich Franciszek Borzych. Obelisk został ufundowany z okazji 90. Rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Na spotkaniu z krewnymi asp. Franciszka Borzycha mogliśmy obejrzeć oryginalne zdjęcia i dokumenty dotyczące jego osoby.

Żywa lekcja historii

Opis przeprowadzonej żywej lekcji historii

Konspekt zajęć/lekcji ,, Żywa lekcja historii ''
1) Prowadzący: Anita Książek, Marta Grobelska, Kacper Woźnica
2) Przedmiot: Edukacja Policyjna
3) Temat: Ocalić od zapomnienia – Franciszek Borzych
4) Zagadnienia: Przybliżenie sylwetki postaci, opowiedzenie o jej losach, omówienie miejsc pracy, śmierci asp. Franciszka Borzycha.
5) Czynności ucznia:- Zna postać asp. Franciszka Borzycha- Zna wydarzenia z życia postaci- Podaje podstawowe wiadomości dotyczące Powstania Wielkopolskiego oraz działań powstańczych w Mroczy - Zna los omawianej postaci- Wymienia ważne miejsca związane z postacią asp. Franciszka Borzycha
6) Zagadnienia wychowawcze: - Kształtowanie pamięci narodowej- Ukazanie postaci historycznej, i przybliżenie jej losów podczas wojny. Budowanie etosu policjanta
7) Metody pracy: Elementy wykładu, praca z prezentacją multimedialną, filmem, rozwiązywanie zadań, tworzenie notatki, dyskusja
8) Forma pracy: Indywidualna i zbiorowa
9)Zagadnienia podstawowe: - znajomość postaci, faktów z jej życia- wskazanie ważnych miejsc związanych z bohaterem lekcji- świadomość wydarzeń powstania wielkopolskiego oraz powstania w Mroczy
10) Stosowane środki dydaktyczne: - film- prezentacja multimedialna- dyskusja- krzyżówka
11) Przebieg zajęć: - Wprowadzenie klasy, czynności organizacyjne ( sprawdzanie obecność, itd.)- Podanie tematu zajęć, naświetlenie celu lekcji, kilka słów wstępu- Wprowadzenie nowego materiału przy pomocy prezentacji- Wprowadzenie do filmu, przedstawienie go- sprawdzenie informacji zdobytych i podsumowanie w formie krzyżówki- zakończenie zajęć podsumowując kilkoma słowami. W lekcji udział wzięło 17 uczniów ze szkoły podstawowej nr 9 w Inowrocławiu.

Zdjęcia
Pliki
Plik 1 Plik 2 Plik 3 Plik 4 Plik 5 Plik ZIP lub RAR
do góry